Moedervlekken & melanomen
Alles over moedervlekken, risicofactoren, warning signs en wanneer je een dermatoloog moet raadplegen voor mogelijke huidkanker.
Wat zijn moedervlekken?
Moedervlekken (naevi) zijn goedaardige pigmentophopingen in de huid. Ze komen voor bij bijna iedereen en kunnen aanwezig zijn vanaf de geboorte of ontstaan tijdens het leven, vooral tussen kindertijd en volwassenheid.
Ze variëren in kleur (lichtbruin tot zwart), grootte, vorm en verhevenheid. De meeste moedervlekken zijn onschuldig, maar sommige kunnen veranderen en evolueren naar een melanoom — de meest agressieve vorm van huidkanker.
Regelmatige zelfcontrole én periodieke dermatologische controles zijn belangrijk, vooral bij risicofactoren.
Soorten moedervlekken
- Aangeboren naevi — aanwezig vanaf geboorte
- Verworven naevi — ontstaan meestal in kindertijd/puberteit
- Atypische/dysplastische naevi — groter, onregelmatiger; hogere kans op evolutie
- Dermale naevi — huidkleurig, licht verheven
- Junctionele/compound naevi — varianten op opperhuid-grens
Atypische moedervlekken zijn niet per se kwaadaardig, maar wel een alarmsignaal voor verhoogd risico.
Wanneer is een moedervlek verdacht?
De bekende ABCDE-regel helpt verdachte kenmerken herkennen:
| A — Asymmetrie | de vlek is niet symmetrisch |
| B — Border | rafelige, grillige of onduidelijke randen |
| C — Colour | meerdere tinten of onregelmatige kleuren (bruin/zwart/rood) |
| D — Diameter | groter dan 6 mm (niet absoluut) |
| E — Evolutie | verandering in grootte, kleur, vorm of symptomen |
Daarnaast bestaat het “ugly duckling”-principe: de moedervlek die anders is dan jouw andere vlekken, verdient extra aandacht.
Melanoom: ernstig maar behandelbaar bij vroege detectie
Melanoom ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten) en kan snel uitzaaien. Vroege herkenning redt levens — een melanoom in vroeg stadium kan vaak volledig worden verwijderd.
Symptomen van melanoom
- Nieuwe donkere plek die verandert
- Verdachte of groeiende moedervlek
- Bloedende, jeukende of pijnlijke vlek
- Zwarte stipjes of onregelmatige pigmentstructuur
Locaties
- Romp, benen, armen
- Hoofdhuid
- Onder nagels (nagelmelanoom)
- Voetzolen, handpalmen
- Slijmvliezen (zeldzaam)
Risicofactoren
- Veel moedervlekken (>50)
- Atypische moedervlekken
- Familiegeschiedenis melanoom
- Lichte huid, rood- of blond haar, blauwe ogen
- Zonnebrand in jeugd
- Zonnebankgebruik
- Immuunonderdrukking
Dermatologische controle & diagnose
Een dermatoloog voert een huidcheck en dermatoscopie uit. Verdachte letsels worden eventueel biopsie-geëvalueerd.
Zelfcontrole: 1× per maand ideaal. Dermatologische screening: jaarlijks bij risicopatiënten, anders periode op maat.
Behandeling
- Chirurgische excisie van verdachte moedervlek
- Bij melanoom: excisie met marge, staging, follow-up
- Bij gevorderd melanoom: immunotherapie/gerichte therapie (specialistisch ziekenhuis)
Geen crème of laser kan een melanoom verwijderen — enkel chirurgie.
Preventie & huidzorg
- Dagelijks SPF 30–50
- Vermijd zonnebank
- Zonnebeschermende kleding & hoed
- Vermijd zonnebrand, vooral bij kinderen
Veelgestelde vragen
Zijn moedervlekken altijd veilig?
De meeste wel, maar sommige kunnen veranderen. Let vooral op evolutie.
Mag je moedervlekken laten weglaseren?
Niet als ze verdacht zijn — eerst dermatologische evaluatie. Verkeerde verwijdering kan diagnose vertragen.
Kun je moedervlekken krijgen door de zon?
Ja, UV-blootstelling stimuleert moedervlekvorming en verhoogt risico’s.
Hoe snel groeit een melanoom?
Soms snel (weken-maanden). Tijdige herkenning is cruciaal.
Gerelateerde onderwerpen
Bezorgd over een moedervlek?
Wacht niet bij twijfel — vroegtijdige beoordeling door een dermatoloog kan preventief en levensreddend zijn.
Vind een dermatoloog