Moedervlekken

Wat zijn moedervlekken?

Moedervlekken, of naevi, zijn goedaardige ophopingen van pigmentcellen (melanocyten) in de huid. Ze kunnen vanaf de geboorte aanwezig zijn of in de loop van het leven ontstaan, vooral tijdens kinderjaren, puberteit en jongvolwassenheid.

De meeste moedervlekken zijn onschuldig. Wel is het belangrijk ze te observeren, omdat sommige veranderingen kunnen wijzen op een voorstadium van een melanoom of een beginnende huidkanker.

Hoe zien moedervlekken eruit?

Moedervlekken kunnen sterk variëren in uiterlijk:

• Licht- tot donkerbruin of bijna huidkleurig
• Vlak of verheven
• Klein (mm) tot groter dan 1 cm
• Rond of ovaal, meestal symmetrisch
• Egaal van kleur

Sommige moedervlekken hebben haartjes — dit is normaal en geen teken van kwaadaardigheid.

Soorten moedervlekken

• Aangeboren naevi — aanwezig vanaf geboorte; grote congenitale naevi worden nauw opgevolgd
• Verworven naevi — ontstaan door genetische factoren + zonblootstelling
• Dermale naevi — huidkleurig, licht verheven, vaak op gezicht/romp
• Compound/junctionele naevi — pigment vlak in of net onder huid
• Atypische/dysplastische naevi — grotere, grilligere vlekken; hogere opvolgingsnood

Normale veranderingen

Een moedervlek kan door de jaren veranderen:

• Licht donkerder in zomer
• Lichter met ouder worden
• Kleine toename in diameter van kind naar volwassenheid

Symmetrische, langzame veranderingen zijn meestal normaal.

Wanneer wordt een moedervlek verdacht?

Gebruik de ABCDE-regel:

• Asymmetrie
• Border onregelmatig
• Color variatie
• Diameter > 6mm (niet absoluut)
• Evolutie: verandering!

Andere alarmsignalen:

• Nieuwe moedervlek op volwassen leeftijd
• Jeuk, branderigheid of pijn
• Bloedingen zonder trauma
• Korsten die terugkomen

Twijfel? Laat checken. Zie ook: moedervlekken & melanomen

Hoe controleer je moedervlekken zelf?

• 1× per maand inspecteren
• Gebruik spiegel of partner bij rug/hoofd
• Let op nieuwe of veranderende plekken
• Maak foto’s (consistent licht & afstand)

Personen met veel naevi of atypische naevi → regelmatige dermatologische controle.

Wanneer dermatoloog raadplegen?

• Verdachte verandering volgens ABCDE
• Een “rare eend” moedervlek
• Familiegeschiedenis van melanoom
• > 50 moedervlekken
• Nieuwe moedervlek op volwassen leeftijd
• Jeuk, bloeding, snel groeiend plekje

Verwijderen van moedervlekken

Niet elke moedervlek moet verwijderd worden. Verwijderen gebeurt wanneer:

• Verdachte kenmerken aanwezig zijn
• Onzekerheid bij patiënt
• Mechanische irritatie (scheren/kleding)
• Cosmetische wens (veilige indicatie)

Methodes

• Chirurgische excisie (meest betrouwbaar, vooral bij verdacht)
• Shave-excisie bij goedaardige verheven naevi
• Laser alleen bij duidelijk goedaardige naevi → nooit bij verdachte

Elke verwijderde moedervlek wordt idealiter histologisch onderzocht om zeker te zijn van diagnose.

Zonbescherming & preventie

• Dagelijkse SPF 30–50
• Geen zonnebank
• Zon vermijden tussen 11–15u
• Beschermende kleding/hoed

Zon speelt een rol in het ontstaan én transformeren van moedervlekken.

Veelgestelde vragen

Gerelateerde onderwerpen

• Moedervlekken & melanomen
• Pigmentvlekken
• Huidkanker herkennen
• Littekens