Acne
Acne is een chronische ontstekingsaandoening van de haarfollikel en talgklier. Het komt vaak voor in de puberteit, maar ook volwassenen — zeker vrouwen — kunnen later nog acne ontwikkelen (acne tarda). De aandoening varieert van mee-eters en puistjes tot diepe, pijnlijke knobbels met risico op littekens. Een tijdige, evidence-based aanpak voorkomt blijvende schade.
Wat gebeurt er in de huid?
Acne ontstaat wanneer meerdere factoren samenkomen: verhoogde talgproductie (onder invloed van androgenen), verstopping van de porie door dode huidcellen (micro-comedonen), groei van Cutibacterium acnes en een lokale ontstekingsreactie. Dit leidt tot zichtbare letsels:
- Comedonen (mee-eters: open/gesloten)
- Papels en pustels (ontstoken puistjes)
- Noduli en cysten (diepere, pijnlijke ontstekingen)
Veelvoorkomende oorzaken & triggers
- Hormonale schommelingen (puberteit, cyclus, PCOS, zwangerschap)
- Genetische aanleg (familiale voorgeschiedenis)
- Cosmetica/skin care (comedogene, occlusieve producten)
- Mechanische factoren (helm, mondmasker, strakke sportkledij)
- Stress (cortisol → talgproductie)
- Voeding (bij sommigen: hoge glycemische index, magere zuivel, whey)
Wanneer naar de dermatoloog?
- Risico op of aanwezigheid van littekens of post-inflammatoire pigmentatie
- Veel ontstekingen, pijn, of psychosociale impact
- Geen verbetering na 8–12 weken consequente thuisbehandeling
- Acne op volwassen leeftijd (acne tarda), recidiverend of hormonaal verdacht
Behandeling (evidence-based)
De keuze hangt af van ernst, huidtype en voorkeur. Een dermatoloog combineert vaak meerdere pijlers om tegelijk porie-verstopping, bacteriële groei en ontsteking aan te pakken.
Lokale therapie
- Retinoïden (tretinoïne, adapaleen): comedolytisch, anti-inflammatoir, littekenpreventie
- Benzoylperoxide: antibacterieel tegen C. acnes, voorkomt resistentie
- Azelaïnezuur: ontstekingsremmend, tegen hyperpigmentatie
- Topische antibiotica (kortdurend en altijd in combinatie)
Orale medicatie
- Antibiotica (tijdelijk, gecombineerd met BPO/retinoïd)
- Hormonale therapie (bij vrouwen met hormonale component)
- Isotretinoïne (gouden standaard bij ernstige of littekenvormende acne)
Professionele procedures
- Chemische peelings (salicylzuur, glycolzuur)
- LED/Laser adjunctief (ontstekingsmodulatie; geen monotherapie)
- Littekentherapie (microneedling, fractielaser, TCA-cross)
Skin care-richtlijnen
- Reinig 1–2×/dag met een milde cleanser; vermijd agressief schuren/scrubben
- Kies niet-comedogene producten (crèmes, zonnebescherming, make-up)
- Introduceer retinoïd langzaam (om de nacht → dagelijks); houd 8–12 weken vol
- Zonnebescherming SPF 30–50 om pigmentvlekken te voorkomen
- Knijp niet zelf: verhoogt kans op littekens en PIH
Veelgestelde vragen
Is acne besmettelijk? Nee.
Helpt de zon? Soms tijdelijke verbetering, maar verhoogt risico op pigmentatie en opflakkeringen.
Wanneer zie ik resultaat? Meestal binnen 8–12 weken; hou het schema consequent vol.
Medische disclaimer: deze informatie is educatief en vervangt geen individueel medisch advies. Neem bij twijfel contact op met je dermatoloog of huisarts.