Roos (seborroïsch eczeem van hoofdhuid)
Alles over roos: oorzaak, symptomen, effectieve behandelingen en wat je kunt doen bij hardnekkige schilfering en jeuk op de hoofdhuid.
Wat is roos?
Roos is de alledaagse term voor schilfering van de hoofdhuid, meestal onderdeel van seborroïsch eczeem. Het gaat om een ontstekingsreactie op een huidgist (Malassezia) en talg, die leidt tot schilfers en variabele roodheid en jeuk. Roos is niet besmettelijk. De ernst schommelt: periodes van rust wisselen af met opflakkeringen.
Hoe herken je roos?
- Witte of geel-witte schilfers op hoofdhuid en in het haar
- Jeuk en soms een branderig gevoel
- Roodheid, vooral bij haargrens, achter de oren en wenkbrauwen
- Schilfers op kleding (schouders/kragen)
Seborroïsch eczeem kan ook voorkomen op wenkbrauwen, nasolabiale plooien, oren en baard. Zie ook: roodheid en ooglidproblemen.
Waardoor ontstaat roos?
- Malassezia-gist op de huid reageert met talg → ontsteking
- Talgproductie: olieuzere huid = vatbaarder
- Omgevingsfactoren: kou, droge lucht, seizoen (najaar/winter)
- Stress en slaaptekort: bekende verergeraars
- Huidbarrière: gevoelig bij atopische aanleg
Wanneer naar de dermatoloog?
- Als vrij verkrijgbare shampoos onvoldoende helpen
- Bij forse roodheid, pijn, nattende plekken of korsten
- Bij uitbreiding naar gezicht/borst of hardnekkige jeuk
- Als je twijfelt aan de diagnose (psoriasis, tinea capitis, contacteczeem)
Behandeling: wat werkt bewezen?
Medische shampoos (eerste keus)
- Ketoconazol 1–2% (antischimmel)
- Zinkpyrithion, pyrictone olamine, seleniumsulfide
- Coal tar (teer) of salicylzuur (keratolytisch) als adjuvans
Gebruik in een kúúr (bijv. 2–3×/week, 4–6 weken) met 3–5 minuten inwerktijd, daarna onderhoud 1×/week of volgens behoefte.
Lotions en crèmes
- Antischimmel-lotions (ketoconazol/ciclopirox) bij haargrens, wenkbrauwen, baard
- Milde corticosteroïd-lotion kortdurend bij ontstekingsopvlamming (arts)
- Calcineurineremmers (tacrolimus/pimecrolimus) off-label rond gezicht/oren bij recidief en steroïd-sparend beleid
Bij dikke schilfering
- Voorbehandeling met keratolytica (ureum/salicylzuur) of olie-overnight → voorzichtig uitkammen
Als het geen roos is
Denk aan psoriasis (dikke, vaste schilfers, scherpe randen), tinea capitis (schimmel van hoofdhuid, vooral bij kinderen), of contacteczeem (haarproducten).
Zelfzorg & routine (praktisch)
- Was 2–3×/week met een medische anti-roosshampoo; wissel werkzame stoffen af (rotatie)
- Laat shampoo minstens 3 minuten inwerken
- Gebruik een zachte conditioner op lengtes, niet op hoofdhuid
- Vermijd agressieve scrubs en heet föhnen op de hoofdhuid
- Beperk stylingproducten die de hoofdhuid occluderen
- Was mutsen, petten en borstels regelmatig
Roos bij baard en wenkbrauwen
Reinig met een zachte wasgel; gebruik 2–3×/week een antischimmel-shampoo als gezichtsreiniger (kort laten inwerken). Bij roodheid jeuk: korte kuur met milde ontstekingsremmer (arts) of calcineurineremmer rond de ogen/wenkbrauwen.
Veelgestelde vragen
Is roos besmettelijk?
Nee. Roos is een ontstekingsreactie, niet overdraagbaar.
Komt roos door een “droge” hoofdhuid?
Niet primair. Het is vooral een ontstekingsreactie op gisten/talg. Wel kan de huidbarrière droger aanvoelen.
Helpt dagelijks wassen?
Wassen met de juiste shampoo helpt. Te vaak wassen met harde shampoos kan barrière irriteren.
Gaat roos ooit helemaal weg?
De aanleg blijft vaak; met onderhoud (1×/week shampoo) blijven klachten meestal goed onder controle.
Welke ingrediënten werken het best?
Ketoconazol, zinkpyrithion, seleniumsulfide en ciclopirox zijn het best onderzocht. Roteren kan effectiever zijn bij recidief.
Gerelateerde onderwerpen
Hardnekkige roos?
Een dermatoloog kan de diagnose bevestigen, secundaire oorzaken uitsluiten en een combinatiebehandeling opstellen met medicinale shampoos, lotions en (indien nodig) korte anti-inflammatoire kuren.
Vind een dermatoloog