Mee-eters & puistjes (acne)

Wat zijn mee-eters en puistjes?

Mee-eters en puistjes zijn uitingen van acne, een ontstekingsaandoening van het haar-talgklierfollikel. Mee-eters (comedonen) ontstaan wanneer talg en dode huidcellen een porie verstoppen. Open comedonen (zwarte puntjes) zijn aan de lucht geoxideerde talgpropjes; gesloten comedonen (witte bultjes) zijn met huid bedekte verstopte poriën. Puistjes (papels, pustels, soms nodi/cysten) ontstaan wanneer bacteriële groei en ontsteking bijkomen.

Hoe herken je de verschillende acne-letsels?

• Open comedonen: zwarte puntjes, ruwe T-zone/kin/neus
• Gesloten comedonen: kleine witte bultjes, “korrelige” huid
• Papels: rode, gevoelige bultjes zonder pus
• Pustels: puistjes met wit/gelig kopje
• Noduli/cysten: diepe, pijnlijke knobbels; hoger littekenrisico

Oorzaken & beïnvloedende factoren

• Verhoogde talgproductie (androgenen/puberteit/hormonen)
• Verhoorning van de poriewand → comedonen
• C. acnes (Cutibacterium acnes) en ontsteking
• Genetische aanleg
• Externe factoren: occlusieve cosmetica, zweet, wrijving (helm, mondmasker), oliën
• Leefstijl: stress, slaaptekort; voeding (hoog-GI, zuivel) kan bij sommigen invloed hebben

Wanneer naar de dermatoloog?

• Als acne matig/ernstig is of littekens dreigt te geven
• Bij pijnlijke, diepe ontstekingen (nodulair/cystisch)
• Als zelfzorg 8–12 weken onvoldoende werkt
• Bij forse impact op zelfbeeld/kwaliteit van leven

Behandeling: wat werkt bewezen?

Topische (op de huid)

• Retinoïden (adapalene, tretinoïne): normaliseren verhoorning, anti-comedogeen, voorkomen nieuwe puistjes
• Benzoylperoxide: antibacterieel en licht keratolytisch; ideaal bij ontstekingsacne
• Azelaïnezuur: mild keratolytisch, antibacterieel, helpt bij post-inflammatoire vlekjes
• Topische antibiotica (clindamycine/erytromycine): altijd combineren met BPO om resistentie te beperken
• Kerato-actieven (salicylzuur/lage AHA’s): support bij comedonen, niet als monotherapie bij ontstekingen

Orale therapieën

• Antibiotica (doxycycline, lymecycline): 8–12 weken; altijd gecombineerd met topische BPO/retinoïd
• Hormonale therapie (vrouwen): combinatiepil/anti-androgenen bij hormonale component
• Isotretinoïne: goudstandaard bij ernstige of therapieresistente acne; strikte opvolging en anticonceptie

Procedurele opties

• Comedonen-extractie door professional
• Peelings (salicylzuur, TCA-varianten) als adjuvans
• Laser/LED: ondersteunend bij ontsteking/roodheid
• Intralesionale corticosteroïd-injectie voor grote, pijnlijke nodi

Thuisschema: praktische richtlijnen (voorbeeld)

Altijd opbouwen en gevoeligheid monitoren. Pas frequentie aan jouw huid aan.

• Ochtend: milde, parfumvrije cleanser → niet-comedogene moisturizer → SPF 30–50
• Avond: milde cleanser → retinoïd (om de dag starten) of azelaïnezuur → moisturizer
• Spot care: benzoylperoxide 2,5–5% lokaal (kan bleken!)

Irritatie? Frequenteer minder, sandwich-methode (laagje crème onder retinoïd), of switch tijdelijk naar azelaïnezuur.

Wat je beter níet doet

• Uitknijpen of prikken → risico op littekens en pigmentvlekken
• Abrupte wissels/te veel producten tegelijk
• Schurende scrubs bij actieve ontsteking
• Vette/occlusieve make-up of oliën die comedogeen zijn
• Zonnebank (verhoogt pigmentrisico en beschadigt huid)

Acne & voeding: wat weten we?

• Een hoog glycemische index voedingspatroon kan acne verergeren bij gevoeligen
• Zuivel (vooral magere) correleert bij sommigen met acne; effect is individueel
• Focus op volwaardige voeding, eiwitten, groente/fruit, omega-3

Littekens en vlekjes voorkomen

• Start tijdig met evidence-based therapie
• Niet krabben/pulken; pleisters tegen pulkdrang indien nodig
• Dagelijks SPF om post-inflammatoire hyperpigmentatie te beperken
• Bij restlittekens: bespreek littekentherapie (laser, microneedling, peelings)

Veelgestelde vragen (FAQ)

Gerelateerde onderwerpen

• Huidbultjes
• Littekens
• Pigmentvlekken
• Huiduitslag