Koortsblaasjes (Herpes labialis)

Wat zijn koortsblaasjes?

Koortsblaasjes zijn kleine, pijnlijke blaasjes op of rond de lippen die worden veroorzaakt door het herpes simplex virus type 1 (HSV-1). Ze beginnen vaak met een branderig of tintelend gevoel, waarna vochtige blaasjes ontstaan die later indrogen en korstjes vormen.

Koortsblaasjes zijn zeer besmettelijk en kunnen zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen. Eenmaal besmet blijft het virus levenslang in het lichaam aanwezig en kan het opnieuw actief worden bij triggers zoals stress, vermoeidheid of een verlaagde weerstand.

Hoe herken je koortsblaasjes?

Typisch verloop:

• Tinteling / branderig gevoel (prodromale fase)
• Kleine heldere blaasjes op lip of omliggende huid
• Blaasjes barsten → natte plekjes
• Ingroei en korstvorming
• Genezing binnen 7–14 dagen

Locatie: lippen, mondhoeken, rondom de mond, soms neusgebied.

Oorzaken & triggers

HSV-1 virus blijft slapend in zenuwknopen en kan opnieuw geactiveerd worden door:

• Stress of emotionele belasting
• Koorts of ziekte
• Verzwakte weerstand
• Zonlicht / UV-blootstelling
• Hormoonschommelingen
• Vermoeidheid
• Huidbeschadiging / lipverbranding

Sommige mensen krijgen zelden een uitbraak, anderen meerdere per jaar.

Is het besmettelijk?

Ja, koortsblaasjes zijn het meest besmettelijk wanneer er blaasjes zijn of vocht uitkomt, maar overdracht kan ook zonder zichtbare symptomen (asymptomatische shedding).

Besmetting via:

• Direct huid- op- huidcontact (bijv. zoenen)
• Drinken/eten delen
• Lippenbalsem of scheermateriaal delen
• Oraal contact (ook risico op genitale herpes)

Tip: vermijd knuffelen/zoenen met baby’s tijdens een uitbraak — risico op neonatale herpes.

Diagnose

Meestal op basis van het typische verloop en uiterlijk. Bij twijfel kan een dermatoloog of arts een PCR-test of swab uitvoeren.

Behandeling

Zelfzorg

• Lippen vochtig houden met neutrale balsem
• Koude kompressen bij pijn
• Vermijd krabben, pulken of uitknijpen
• Handen wassen na contact met de plek

Antivirale middelen

Antivirale therapie werkt het best bij eerste symptomen (tinteling):

• Acyclovir crème of tablet
• Valaciclovir tabletten
• Penciclovir crème

Bij frequente of ernstige uitbraken kan een arts orale antivirale onderhoudsbehandeling voorschrijven.

Vermijd

• Alcohol, parfum of agressieve zalfjes op de blaasjes
• Lippen scrubben
• Plukjes verwijderen — verhoogt infectierisico

Preventie & triggers vermijden

Dagelijks

• UV-bescherming voor lippen
• Stressreductie & slaap
• Gezonde levensstijl & immuunsysteem ondersteunen
• Geen lipproducten delen

Bij gevoel van eerste tinteling

• Start antivirale crème direct
• Koude kompres
• SPF-lippenbalsem

Bij zonvakantie / skiën / intens UV

• SPF 30–50 lippenbalsem standaard
• Soms preventieve antivirale tabletten (Arts)

Wanneer naar de dermatoloog?

• Zeer frequente uitbraken (≥6 per jaar)
• Ernstige pijn of uitgebreide letsels
• Koortsblaasjes die niet genezen binnen 2 weken
• Koortsblaasjes bij immuun-verzwakte personen
• Blaasjes rond ogen → dringend arts
• Uitbraak na cosmetische ingrepen (bijv. fillers)

Veelgestelde vragen